Tom 30 Nr 2 (2024)

Szanowni Państwo, drodzy Czytelnicy,

oddaję w Państwa ręce drugi w tym roku numer XXX tomu kwartalnika „Review of Medical Practice”. W aktualnym wydaniu prezentujemy Państwu wiele interesujących publikacji, a wśród nich m.in. opracowanie pod tytułem „The Anti-aging Properties of Metformin, Flozins, and GLP-1 Receptor Agonists: A Mini Review”. Insulina to hormon wytwarzany przez komórki beta wysp trzustkowych. Jej najważniejszą rolą jest zmniejszanie stężenia glukozy we krwi. Dzieje się to poprzez zwiększenie wychwytu glukozy przez mięśnie szkieletowe, wątrobę i tkankę tłuszczową, gdzie – to kolejna istotna funkcja insuliny – hamowana jest lipoliza, czyli rozpad tłuszczów. Problemy zaczynają się, gdy tkanki przestają być wrażliwe na działanie insuliny. Mówimy wówczas o insulinooporności (insulin resistance – IR). Nadmiar insuliny powoduje otyłość. To między innymi konsekwencja tego, że insulina nasila odkładanie tłuszczów w tkance tłuszczowej. Pojawienie się cukrzycy wyprzedza stan przedcukrzycowy, czyli nieprawidłową glikemię na czczo i/lub nieprawidłową tolerancję glukozy. Insulinooporność i cukrzyca typu 2 to poważne problemy zdrowotne, które w ostatnich latach stają się coraz bardziej powszechne na całym świecie. Insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, które może mieć daleko idące konsekwencje dla zdrowia. Jest kluczowym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, która jest przewlekłą chorobą metaboliczną charakteryzującą się wysokim poziomem glukozy we krwi, wynikającym z insulinooporności oraz niewystarczającej produkcji insuliny przez trzustkę. Cukrzyca typu 2 i insulinooporność mogą prowadzić do wielu poważnych powikłań zdrowotnych, w tym do: chorób serca, nerek, problemów ze wzrokiem, neuropatii oraz problemów z gojeniem się ran.

Na całym świecie liczbę osób z insulinoopornością szacuje się na 10–30% populacji dorosłych, co oznacza setki milionów ludzi. Jest to schorzenie często związane z otyłością, nieprawidłową dietą oraz niską aktywnością fizyczną (1).

Jeśli chodzi o cukrzycę typu 2, to według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) w 2021 roku na cukrzycę chorowało 537 milionów dorosłych, co stanowi około 10,5% populacji dorosłych na świecie. Prognozy wskazują, że do 2030 roku liczba ta wzrośnie do 643 milionów, a do 2045 roku do 783 milionów (2).

W Polsce sytuacja jest również alarmująca. Szacuje się, że na cukrzycę typu 2 choruje około 3 milionów Polaków, a in- sulinooporność dotyczy wielu osób, chociaż dokładne dane są trudne do oszacowania z uwagi na brak jednoznacznych badań populacyjnych. Przewiduje się, że do 2030 roku co dziesiąty Polak będzie chorował na cukrzycę (3).

Cukrzyca typu 2 i insulinooporność to globalne wyzwania zdrowotne, które wymagają wieloaspektowego podejścia. Edukacja na temat zdrowego stylu życia, poprawa dostępu do zdrowej żywności oraz promowanie aktywności fizycznej są kluczowe w walce z tymi problemami. Również odpowiednia polityka zdrowotna i kampanie społeczne mogą pomóc w ograniczeniu rozprzestrzenienia się tych chorób. Wczesne rozpoznanie, zmiana stylu życia oraz odpowiednie leczenie mogą pomóc w zapobieganiu powikłaniom oraz w poprawie jakości życia osób dotkniętych tymi problemami zdrowotnymi.

Pojawienie się na rynku inhibitorów SGLT2 (flozyn) oraz agonistów glukagonopodobnego peptydu 1 zrewolucjonizowało leczenie zarówno cukrzycy typu 2, jak i otyłości. Ich działanie kardio- i nefroprotekcyjne pozwoliło na skuteczne obniżenie ryzyka rozwoju powikłań i przedwczesnej śmierci pacjentów. W publikowanej pracy przedstawiamy mechanizmy, w których metformina, flozyny oraz analogi GLP-1 mogą wykazywać działanie spowalniające starzenie. Badania pokazują, że leki te mogą cofać zmiany zachodzące w tkance tłuszczowej spowodowane starzeniem. Redukują również nasilenie stanu zapalnego, stres oksydacyjny, poprawiają sprawność umysłową oraz pomagają w redukcji objawów w przebiegu choroby Parkinsona. Możliwe, że mają także wpływ na długość życia.

Z poważaniem

Redaktor Naczelna

dr hab. n. med. Anna Wilmowska-Pietruszyńska, prof. UŁa

(1) Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej

(2) Polskie Stowarzyszenie Diabetyków

(3) Fundacja Opoka